Köyümüzde Kullanılan Lehçe, Şive, Ağız
Bu çalışma İbrahim KOCAKERİMOĞLU tarafından Devlet Memuru olmasından dolayı uzun yıllardır köyüne izinlerde gelip gidişlerinde köy halkımız tarafından kendi aralarında yaptıkları konuşmalar sırasında tespit edilmiştir. Katkılarından dolayı İbrahim İBİŞOĞLU ile Necati KOCAKERİMOĞLU’na teşekkürü borç biliriz. Yanlış anlaşılma, hata ve kusurlarımız olabilir. Sitemizi ziyaret eden tüm dostlarımızın eksik ve noksanlıklarımızı tamamlama konusunda yardımlarını esirgemeyeceklerini umut ederiz.
-A-
Aamat: Ahmet
Aaraz : Dilsiz, Konuşamayan
Aaşa : Ayşe
Aaşam : Akşam
Aay Aay : Davar İçin Dur, Yavaşla
Aaz Yukara Yatırıverdi : Ağzı Yukarı Yatmak
Aba : Abla
Abaza : Cinsel Yönden Doyumsuz, Azgın, Azmış (Bekarlar İçin) Anlamında Kullanılır
Acar : Acur , Kilolu Çocuk İçin de kullanılır, Güzel Yapılan Bir İş ve Uğraş İçinde Kullanılır. (Acar Güzel oldu gibi.)
Accık : Azıcık
Acep : Acaba
Acı : Üzüntü, Keder
Adamakıllı : Düzgünce
Adıbatasıca : Bir Çeşit İlenme, Beddua
Afakanı Kalkmak : Sitres Anında veya Rahatsızlık Anında Midenin Yukarı Kalkması, Yukarı Doğru Çıkması
Afat : Afet, Kıran
Aga : Ağabey
Ağız : Hayvanın İlk Sütü
Ağzını Ayırmak: Oyalanıp Durmak, Boş Boş Vakit Geçirmek
Aha Bura : Tam Burası
Ahacık : İşte
Ak : Beyaz
Akgatık : Kurutulmuş ve Nemi Tamamen Alınmış Yoğurt. (Küçükbaş Hayvanın Derisine Basılıp Kışın Katık Olarak Tüketilir.)
Akma : Çam Sakızı, Reçine
Al : Kırmızı
Alaçık : Konaklamak Amacıyla Çuldan Yapılan Sitillerle Gerilmiş Haldeki Yayla Evi, Gölgelik
Aalamak : Ağlamak
Alattirik : Elektrik
Alav : Alev
Alaya Almak : Dalga Geçmek
Alayı Gelsin-Alayınız Gelin : Hepsi Gelsin, Hepiniz Gelin
Alcan mı : Alacak mısın
Alengirli : Gösterişli, Tuhaf, Acayip, Karışık, Çapraşık
Alma : Elma
Amco : Amca Oğlu
Ana : Anne
Anadat : Harmanda, Ekin Yığma ve Patozunda Kullanılan Alet
Angara : Ankara
Apalama : Emeklemek. Bebeğin Emeklemesi
Aperlo : Hoparlör
Arık : Bahçede Açılan Su Yolu
Artık : Yemeğin Kalanı
Asvat : Asfalt
Aş : Yemek, Bulgur Pilavı Yemeği
Aşıt : Görünmeyen Yer
Aşörtman : Eşofman
Ataş : Ateş
Atcan mı : Atacak mısın
Atmacan mı : Atmayacak mısın
Aval Aval Bakma: Aptal Aptal Bakma
Avrat : Zevce, Eş, Erkeğin Eşine Hitap Şekli
Ayak Damı: Evin Önündeki Büyük Balkon
Ayak Yolu : Tuvalet, Yüz Numara, Helâ
Ayamak : Merdiven, Hedef, Amaç, Murat, Kollama (Atını Ayayan Ata Binmiş, Don Ayayan Donunu Geymiş. Yörük Deyimi)
Azatlama : Büyük Piynar Bitkisi (Büyük Çalı) Baladız da Denir.
Azıtmak : Çığırından Çıkmak ya da Çıkarmak, Ölçüyü Kaçırmak
Azzık : Çoban, Avcı ve Çiftçi İçin Yemeğin Konulduğu Yol Yiyeceği Torbası veya Yiyecek İçecek ile Dolu Bele Sarılan Bez Parçası veya Yolluk
-B-
Baaça : Bahçe
Babba : Bebek Ayakkabısı
Babıç : Ayakkabı
Badılcan : Patlıcan
Bağdaş Kurmak : Bacaklarını Dizden Bükerek Altına Alıp Oturmak
Baha : Kıymet, Değer, Fiyat, Ücret, Paha
Bakaan : Bakayım
Bakele : Bakar mısın
Bakraç :Çingil
Bancar : Pancar
Basır : Basri
Baş Göz Etmek : Evlendirmek
Batık : İflas Etmiş
Bazar : Pazar Günü veya Sebze ve Hayvan Pazarı
Bazara Gitmek : Şehire Gitmek (Pazar Kurulan İl, İlçe, Kasaba)
Bekmez : Pekmez
Belemek : Çocuğu Kundaklamak, Sarmak
Bellemek : Öğrenmek, Tarlanın Bel Küreği ile Çapalanmasına da Denir
Belik : Kadın ve Kızların Saçlarını Örmesi, Saç Örgüsü
Ben Şura Büzüşürüm : Ben Şuraya Uzanırım, Sığarım
Bencileyin : Benim Gibi
Beri : Yakın
Beze : Hamur Topağı
Bezmek : Usanmak
Bıçgı : Testere
Bıdırdamak : Konuşup Durmak
Bi Bişirimlik : Bir Pişirim Bakliyat, Yemek İçin Evde ki Kişi Sayısına Göre Elde Bulunan Malzeme İçin Kullanılır.
Bi Cimcik : Az Küçücük, Ufacık, Az At
Bi Goşam : İki Avuç Dolusu
Bicama : Pijama
Bişi : Pişi Ekmek Kızartması Cenaze ve Dini Günlerde Yapılan Ekmek Bazlama Benzeri
Bişşek : Yayık Yaymak Dövmek İçin Kullanılan Ağaçtan Yapılmış Sopa Tıkaç
Bitik : Çaresiz Kalmış, Yorulmuş, Takadı Kalmamış
Bizim Oğlan : Erkek Kardeş
Bobotça : Papatya
Boyunduruk : Öküzü Çifte Koşmaya Yarayan Ağaçtan Yapılmış Boyunluk
Böcü : Canavar, Kurt, Gölde tutulan istakoza da denir.
Böcü Börtü : Böcek, Yılan, Yabani Hayvan
Böğrülce : Fasulye
Böğür : Gövdenin Yan Tarafı, Koltuk Altı ile Kalça Arasında Kalan Kaburgalar Altındaki Sağ veya Sol Tarafımız
Bağır : Göğüs Bölgesi, Göğsün Üst Kısmı
Böyük : Büyük
Buba : Baba
Buda’ya Gitmek : Ağaç Budamaya Gitmek
Bulamaç : Undan Yapılan Yemek
Bungun : Bir Durum Karşısında Sıkılmış, Daralmış, Sıkıntılı Kimse İçin Kullanılır.
Burgaş : Aksi
Burunsalık : Hayvanı Zaptetmek İçin İp, Zincir Gibi Şeylerle Burnundan Bağlanması
Buymak : Üşümek
Buza : İnek Yavrusu
Buzalamak : İneğin Yavrulaması
Bülüç : Piliç Yavrusu
Bülük : Erkek Çocuklara Ait Erkeklik Organı, Penis
Büsgüvüt : Bisküvi
Büzüşmek : Hareketsiz, İsteksiz Ayakta Durmak
-C-
Canavar : Kurt
Cebgen : İşlemeli Yelek
Cevcet : Cevdet
Ceyran : Elektrik
Cıdır-Cıdırına Konuşma : Ters Konuşma, Alay Etme, Tahrik Etme, Zıttına Konuşma (Cıdırıma Cıdırıma Konuşma)
Cımıcık : Azıcık, Az, Bir Miktar
Cılk : Bozuk Yumurta
Cırcır : Fermuar
Cırmalamak : Tırnaklamak, İşin İçinde Boğuşup Durmak
Cıs Cıbır : Meteliksiz, Fakir, Kel
Cibilliyet : Geçmiş, Soy
Cibilliyeti Bozuk: Geçmişi Bozuk (Soyu Anlamında)
Cibi-Pülüç : Civciv
Cigara : Sigara
Cimcik : İki Parmak Ucuyla Alınan Miktar, Tutam (Toz Şeyler hk.), İki Parmakla Yanak vb. Sıkıştırma
Corlaşmak : Topluca Bir Arada Konuşmak
Culluk : Hindi
-Ç-
Çaaran mı : Kişi için Çağırayım mı, Sesleneyim mi veya Türkü Söyleyeyim mi
Çaaşak : Tavşanın Gezerken Çalkandığı Yer
Çabıt (Çapıt, Çabut) : Eski Bez Parçası, Paçavra Bez, Basma, Kumaş
Çabıtçul: Eski Elbise Kumaşlarının İp Şeklinde Yırtılarak Keçi Kılından Yapılmış Çözgü İpleri Üzerine Dokunarak Yolluk veya Kilim Şeklinde Dokuma
Çadırı Yıkmak : Çadırı Göç İçin Söküm İşlemini Yapmak
Çakıldak : Koyun ve Keçilerde Özellikle Kış Aylarında Hayvanların Arka Bölgelerinde Gübrelerin Top Top Yapağı ve kıllarına Yapışması Sonucu Oluşan Yumru, Koyun-Keçi Pisliği
Çalı Cirpi : Etrafta Bulunan Çalı, Ufak Odun, Değnek Gibi Şeyler İçin Kullanılan Genel Bir Tabir
Çalı : Pıynar Ağacı
Çalkama : Yayık Ayranı Olmadığı Zamanlarda, Acil İkramlık Sulandırılmış Duru Ayran
Çaltı : Karaçalı Ağacı (Bitkisi)
Çam Bardak : İçerisine Su Konan ve Suyu Soğuk Tutan İçi Oyuk Çam Ağacından Yapılmış Bir Su Kabı
Çapak : Sazan Balığı, Uyanınca Göz Kenarlarında Oluşan Sarı İrinsi Madde İçinde Kullanılır
Çarık : Ayakkabı (Tamamı Tabaklanmış Hayvan Derisinden Yapılan Ayakkabıya Verilen Addır. Bu Ayakkabının Dikişi de Hayvanın Derisinden veya Bağırsaklarından Elde Edilen İple yapılmaktadır.
Çatma : Tulukla Yayık Yaymaya Yarayan Birbirine İple Bağlanmış Yayık Aracı
Çebiç : Bir Yaşına Girmiş Keçinin Erkeği İle Dişisi
Çeç : Harmanda Savrulmuş Samandan Arta Kalan Arpa-Buğday Yığını
Çekişmek : Kızmak, Laf Söylemek
Çel : Kapatmak, Bağlamak, Çevirmek ( Kapıyı Çel Yani Kapıyı Kapat, Yağlığı Çel Yani Eşarbı Bağla, Davarı Çel Yani Davarı Çevir, Malı Çeliverdim Yani Hayvanları Çeviriverdim)
Çelgi : Kalem Tıraş
Çelimsiz : Cüsse Olarak Küçük, Zayıf Yapılı İnsanlar İçin Kullanılır. Ayrıca Aynı Anlam ve Söylem Olarak Hayvanlar İçinde Kullanılır.
Çemen : Etin Ateşe Atılarak (Köz Üzerinde) Pişirilmesi
Çemkirme : Dinleyip Anlamadan Durmadan Konuşma, Karşı Çıkma
Çene Çalmak : Bir Kaç Kişinin Bir Araya Gelip Muhabbet Etmesi
Çerçi : Seyyar Satıcı
Çevik : Atik, Cesur
Çıkın : Yiyecek Konan Bezden Yapılan Azzık, Yiyecek Torbası, Çantası
Çıkla : Ekmeksiz Sade Tek Başına Yenen Yiyecek İçin Kullanılır
Çıkrık : İp Yapmak İçin İp Bükülen Alettir
Çıngı : Odun Ateşinden Çıkan Kıvılcım, Ateşten Sıçrayan Küçük Ateş Parçası
Çıtlatmak : Bir Şeyi Üstü Kapalı Anlatmaya Çalışmak
Çıtlık : Menengiç Ağacı ve Meyvesi
Çıvıncak : Salıncak, Sallanma Aleti
Çii : Pişmemiş
Çimmek : Banyo Yapmak
Çingil : Süt ve Yoğurt Taşımakta Kullanılan Saplı Metal Kap
Çirpi : Ufak Odun Parçası
Çivriş : Hamurdan Simit Şeklinde Yapılan ve Ekmek Saçının Üzerinde Pişirilen Bilezik Şeklinde Yuvarlak Ufak Halkaya Benzeyen Ekmek Parçası, Halaka da Denir.
Çiyin : Omuzlar (Çiynim ağrıyor )
Çomaç : Yufka Ekmeği Arasına Çeşitli Yiyecekler Koymak Suretiyle Sarılması Dürüm Yapılarak Yemek İçin Yapılan Ekmek Arası
Çomça (Çömçe): Kepçe
Çö Çö : Yeni Yürümeye Başlayan Bebek İçin Ayakta Duruşunu Desteklemek, Güven Vermek Amacıyla Söylenen Söz
Çöğdürmek : Erkekler Tarafından Ayakta İdrar Yapmak
Çöz : Temizlenmiş Hayvan Bağırsaklarının Çöpe Takmak Suretiyle Kurutulması (Közde Ateşte Pişirilerek Yenir)
Çömelme : Yarım Oturuş Çökme
Çul : Keçi Kılından Dokunmuş Yer Yaygısı (Kilim Türü)
Çulsuz : Fakir, Berduş
Çuvaldız : Dikiş İğnesinin En Büyüğü Kilim, Çul, Çadır Dikim Aleti
Çükü Düşmek : Çocuğun Bir Şeyi Çok İstemesi, Verilmediği Takdirde Çükünün Düşeceği İma Edilir
Çüüş : Eşek İçin Dur
-D-
Daaha : İşte Orada
Dadanmak : Alışmak, Sürekli Gelmek
Dadından Yenmiyo : Çok Lezzetli, Çok İyi Oldu
Dakka : Dakika
Dakkı : Geline Takılan Altın
Daldaşşak : Çırıl Çıplak
Daldık : Dalmışız
Daldım : Dalmışım
Dallama : Aptal, Enayi
Dana : Bir Yaşındaki Erkek ve Dişi Sığır
Darı : Mısır
Datlı : Tatlı
Davar : Keçi Sürüsü
Davarın Belinmesi : Hayvanların Bir Kısmının Sürüden Kendi Başına Habersiz Ayrılması
Dayfılmak : Yaslanmak
Dayo : Dayı Oğlu
Değnek : Sopa, Çoban Sopası
Deh : Eşek İçin Yürü
Deke : Erkek Keçi, Teke
Dekme Atmak : Tekme Atmak, Ayakla Vurmak
Deel : Değil
Deel mi : Değil mi
Delbek : Def
Demin : Az Önce
Demir Dikeni : Çoban Çökerten Otu, Deve Dikeni, Dikenli Battığı Zaman Dikeni Çok Acıtan Bir Ot
Dene Ambarı : Arpa, Buğday Ambarı
Deneleme : Hayvanlar İçin Yediği Tahıl Ürününü Hazmedememesi
Dengilmek : Yan şekilde Boylu Boyunca Uzanmak, Kol Dirsekten Bükülerek Dik Vaziyette El Başta Kulağın Üst Kısmında Olacak Şekilde Uzanarak Dinlenmek
Denk Gelmedi : İsabet Etmedi, Çok İstedim Ama Bu Güne Kadar Olmadı, Göremedim
Depeen Üstü Git Emi : Geber Anlamında
Depik : Tekme
Deppek Düppek Yürümek : Dengesiz, Ayakların Birbirine Dolaşırcasına Yürünmesi
Desti : Testi
Dığan : Tencere
Dıkıcık : Çok Az, Azıcık
Dıkım : Yufka Ekmeğinden Yemek Yemek Amacıyla Elle Yapılan Küçük Kaşığı Andıran Külah Şeklinde Elin Başparmağı ile İşaret ve Orta Parmak Arasında Tutulan Küçük Kaşık, Lokma
Dibek Taşı : İçi Doğal Oyulmuş Olan İçerisinde Bulgurluk Buğday ile Keşkek Yemeğinde Kullanılacak Buğdayların Ağaç Tokmaklarla Dövüldüğü Özel Yapılı Büyük Kaya Parçası
Dilki : Tilki
Dilmek : Odunu, Çırayı İnce İnce Doğramak
Dinelmek-Dikelmek : Ayakta Durmak
Direm : Akça Para, Gümüş Para, Eskiden Kullanılan Bir Ağırlık Ölçüsü
Dirlik : Rahatlık, Huzur
Dirliksiz : Geçimsiz
Diş Göllesi : Çocuğun İlk Dişi Çıktığında Buğday, Nohut, Fasulye Suda Kaynatılarak Haşlanmış Halinin Komşulara Dağıtılması
Dişli : Levrek Balığı
Ditmek : Küçük Küçük Parçalamak, Parçalara Ayırmak
Dokanma : Dokunma
Dolama : Uzun ve Lastikli Etek
Dolukmak : Ağlayacak Gibi Olmak, Duygulanmak, Gözleri Dolmak
Dombalak (Tombalak) : Kısa Boylu, Şişman, Tıknaz ve Tombulca, Toparlak, Küre Biçiminde
Don Yağı : Normal Sıcaklıkta Katı Durumda Bulunan ve İçyağlarının Eritilmesiyle Elde Edilen Hayvansal Yağ, İç Yağı
Dööme : Kabuğu Alınmış Buğday Tanesi
Döş : İman Tahtasının Olduğu Kısım, Akciğerlerden Diyaframa Kadar Olan Kısım
Döşşek : Yer Yatağı
Döven : Döğen, Biçilmiş Ekinleri yani Tahıl Ürünlerinin Sapını, Tanesinden Ayırmak İçin Kullanılan Altında Çakmak Taşları Olan, Öküz veya At Tarafından Çekilen Tahta, Bugün ki Patozun Görevini Yapardı.
Duluk : Yanak
Duro : Dur Orada
Duz : Tuz
Dübrt : Sığır İçin Hızlı Git, Yürü, Öteye Git, Oraya Gitme Anlamında Ağızdan İki Dudağın Üfleme Yapılaması Sonucu Titremesi Sonucu Çıkarılan Bir Tür Ses, Seslenme Şekli.
Düğe : Henüz Doğum Yapmamış 1-2 Yaşlarına Girmiş Dişi Sığır
Dümbelek : Darbuka
Düşt : Sığır İçin Dön, Oraya Gitme, Girme Anlamında Kullanılır.
Düve : Deve
-E-
Ebe : Nine, Babaanne, Anneanne İçin Kullanılır
Eelenmek : Oyalanmak, Durmak, Zaman Geçirmek, Eğlenmek, Eğleşmek. Birde Dalga Geçmek Anlamında Kullanılır.
Edik : Terlik
Ekin : Buğday, Arpa
Ekmek Atıcan : Yufka Ekmeği Yapacağım, Pişireceğim
Ekmek Atmak : Yeni Yufka Ekmeği Yapmak, Ekmek Pişirmek
El Eftik Olmak : Ne Yapacağını Şaşırmak
Elçek : Eldiven
Eletiver : Götür, Ulaştır
Eletivermek : Götürmek, Teslim Etmek
Elganım : Gariban, Maddi Yönden Fakir, Güçsüz
Ellem : Kanımca, Zannedersem, Belki
Ellik : Akrabalar, Toplum, Kalabalık, Bizimkiler
Emmi : Amca
Emmio : Emmi Oğlu, Amca Oğlu
Emzikli : Bebek Sahibi Anne
Ende : O, Şu, Bu Malzeme, Eşya için Kullanılır
En : Hayvanların Kulaklarına Bıçakla Açılan İşaret
Enik : Kedi, Köpek Gibi Çok Memeli Hayvanların Yavrusu
Eniklemek: Kedi, Köpek vb. Doğurmak, Yavrulamak
Ense Köküm Ağrıyor : Ensem Ağrıyor
Enteri : Entari
Erinmek : Üşenmek
Erişkin : Yetişkin
Erkeç : Üç Yaşındaki Enenmiş Erkek Keçi
Essah : Sahici, Gerçek, Doğru
Eşgere : Açıkta, Aleni
Eşiklik : Kapı Ağzı
Eşkin : Atın Dörtnal ile Ağır Arasındaki Hızlı Yürüyüşü, Birde Ağaçların Filizi, Sürgünü İçin Kullanılır
Eşme : Koyun Gölgeliği
Eten : Hayvanın Doğumdan Sonra Rahminden Çıkan Yavru Korunağı
Evelde Var : Unutulan Bir Şeyi Hatırlamak, Yeniden Gözünde Beyninde Canlandırılması (Evvelde Var Ben Seni Tanır Gibiyim Ama Çıkaramadım, Ben bunu Neden Tanıyamadım Gibi)
Evin : Derece, Verim, Ölçü
Evlek : Tarlanın Tohum Ekmek İçin Saban İziyle Bölünen Bölümlerinden Her Biri, Dönümün Dörtte Biri Kadar Olan Alan Ölçüsü, Küçük Arsa, Toprak
Ezen : Ezan
-F-
Fanile : Atlet
Fari : Fahri
Fasille : Fasulye
Fıcıtmak : Fırlatıp Atmak
Fıdıramak : Sopa Fırlatmak, Atmak
Fırlanmak : Dolanmak
Fırıldak / Fırındak : Düzenbaz, Güvenilmez, Sahtekar
Fıydırmak : Fırlatmak
Fıyyık : İki Parmağın Ağızda Birleştirilerek Üflenmesi ile Çıkan Ses
Filcan : Fincan
Fingirdeşmek : Genelde Bekar Erkek ve Kızın Gizliden Konuşması, Buluşması, Sohbet Etmesi
Fistan : Basmadan Elbise
Fosuldamak : Burnundan Çabuk Çabuk Solumak, Öfkelenmek, Sinirlenmek
Fuzuli : Gereksiz, Boşuna
-G-
Gaanı : Öküz Arabası
Gabık : Kabuk, Ağaç Kabuğu
Gakılı : Bir Sürü, Bol, Çok
Gaktırmak : İttirmek
Gamyon : Kamyon
Galbur : Tahıl ve Başka İri Taneli Maddeleri Elemek İçin Kullanılan Büyük Delikli veya Seyrek Telli Elek
Gancık : Sözünde Durmaz, Karaktersiz, Sözünden Dönen (kimse), Birde Hayvanın Dişisi, Dişi Cins, Kadın İçin de Kullanılır
Gandil : Elde Taşınabilen Mini Gaz Lambası, İçerisinde Gazyağı Doldurulmuş, Fitil ile Yanması Sağlanan Gandilin İçerisinde Lamba Vazifesi Gören Gazyağı Deposu Diyebileceğimiz Malzemeye de İlikmen Denir.
Gantatma-Gantarma : At Koşum Aracı
Ganırtmak : Zorlamak, Bir Şeyi Zorlayarak Açmaya Çalışmak, Eğmek
Gapçık : Tahıl Tanelerinde Kabuk, Bire de Boş Av Fişeği Kovanına da Denir.
Gara : Siyah
Garanlık : Karanlık
Gardaş : Kardeş
Garı : Erkeğin Eşi İçin Söylenir, Kadın Anlamına Gelir
Garık : Bağ ve Bahçe Sulamak İçin Açılmış Su Yolu, Ark, Bu Arklar Arasında Kalan Toprak Parçası, Tarlada Sabanla Açılan Çizi, Sebze Ekilen Yer
Garın : Hayvanın İşkembesi, İyice Temizlenip Kurutulduktan Sonra İçerisine Tereyağ Basılan Hayvan Bağırsaklık
Garışmak : Karışmak, Bir Şeye Müdahil Olmak
Garpız : Karpuz
Gart : İhtiyar, Yaşlı, Yaşlanmış
Gaşşık : Kaşık
Gatmak : Katmak, Koymak, Doldurmak
Gatmer : Gözleme
Gavak : Kavak
Gavanoz : Kavanoz
Gayfe (Gaave) : İçilen Kahve ve Birde Kahvehaneye Denir.
Gayış : Bel Kemeri
Gaykılmak : Geriye Doğru Yaslanmak
Gayme : Para
Gaynamak : Pişmek, Isınmak
Gaynana : Kaynana
Gaynaşma : Birbirine Isınma, Samimiyeti Artırma
Gaysı : Kaysı
Gebertmek : Öldürmek
Gebiçik Gebiçik : Sığır ve Cinslerinin Bir Yerden Bir Yere Götürürken Önüne Düşüp Yürürken Önde Yürüyen Kişinin Sığırların Kendisini Takip Etmesi İçin Söylediği Söz, Beni Takip Edin, Peşim Sıra Gelin Anlamlarına Gelen Sığırları Çağırma Sözü
Geçi : Keçi
Gede : Gelişmemiş Hayvan veya İnsan İçin de Kullanılır.
Gedemedim : Gidemedim
Gelcen mi : Gelecek misin
Gelcende : Geleceğimde
Gelineli : Gelincik
Geri : Bir Kağnı Arabası Saman İçin Kullanılan Ölçü Birimi
Gerneşmek : Keyifle Gerinmek, İki Kolun Yanlara Doğru Açılması
Geysi : Elbise, Çamaşır
Getmedi : Gitmedi
Geveze : Hayvanlara Takılan Tiz Sesli Çan, Lafazan Çok Konuşan Kimse İçinde Kullanılır.
Geygel : Düzgün Olmayan, Baştan Savma, Düzgün İş Yapmayan Kişi İçinde Kullanılır
Gezem : Bir Yaşındaki Dişi Keçi
Gıcık : Ufak Tipli Hayvanlar ile Hayvanın Kötüsüne, Çelimsizine Denir. İnsanların Aksi ve Ters Olanına da Denir.
Gıcık Almak / Gıcık Kapmak : (Birisinden) Haz Etmemek, Sevmemek
Gıldırkı : Kalın ile İnce Ses Arası Gürültü Yapan Hayvan Çanı
Gılipir : Hayvanlar İçin Küçük, Çelimsiz, Değeri Düşük, Az Büyümüş
Gıncırak : Ağaçtan Yapılmış Dönen Tahterevalli Şeklinde Uçlarına Karın Bölgemiz Gelecek Şekilde Binilen Yörük Oyuncağının Adı.
Gıpraşmak : Kımıldamak
Gır Kafalı : Ak Saçlı
Gırağı : Kırağı, Toprağa Soğuk Havalarda Düşen Kar Şeklinde Sabahları Düşen Beyazlık
Gıran : Hastalık, Hayvanların Toplu Ölümü
Gırık : Kırık
Gırışmak : Erkek İle Kızın Gizliden Konuşması , Sırıtmak
Gırklık : Kırklık, Keçi, Koyun Kırkılmasında Kullanılan Makas Şeklinde Alet
Gırma : Ana ve Babası Ayrı Cinsten Olan Hayvan (At ve Eşekten Olma Katır Gibi), Hayvan Yiyeceği İçinde Kullanılır. Tek Namlulu Tüfek İçin de Kullanılır. (Tek Gırma Tüfek)
Gıymat : Kıymet
Gız : Kız
Gızıl : Kırmızı
Gızgın : Hayvanların Çiftleşme Esnasında Saldırgan Davranışı, Sıcak Malzeme İçinde Kullanılır.
Gidişmek-Gaşınmak : Kaşınmak
Gillik : Ardıç, Andız Çekirdeği
Girbit : Kiprit
Gişi : Kişi
Gitcen mi : Gedecek misin
Gocaman : Büyük, İri, Kocaman
Gocaraktan : Yaşlanaraktan
Gocuk : Mont
Gocunmak : Sakınmak
Goç : Koç
Golan : Semeri Eşeğe Bağlamaya Yarayan Kemer
Golay : Kolay
Gompile :Komple, Tamamen
Gonşu : Komşu
Gonşutma : Aralama, Hafiif Açma
Govmak : Kovmak
Govşatma : Pencereyi Aralama, Pencereyi Açık Bırakma
Govuk : Mağara, İn
Goyma : Koyma, Bırakma
Goymak : Bırakmak, Bir Şeyin İçine Bir Başka Şeyi Bırakmak
Goyun : Koyun
Gök : Olgunlaşmamış Ham (Meyve), Olmamış Meyve Sebze, Açık Mavi, Gökyüzü Rengi, Keçinin Açık Mavi Renklisi, Genelde Keçilerde ve Keçi Ürünlerinde Kullanılır.
Gölle : Buğdayın Dövülmüş ve Kaynatılmış Hali (Buğday Odun Ateşinde İçi Su Dolu Kazanlarda Pişirilmesi Sonucu Elde Edilir. Sıcak İken Badem İçi, Ceviz ile Yenir .Sofra Bezlerinin Üzerine Sıcak İken Dökülerek Kuruması Sağlanır.)
Gömbe : Közde Pişen Bir Çeşit Ekmek
Gön : Deri
Görümce : Damadın Kız Kardeşi (Gelin İçin)
Götleşmek : Çocuklar İçin Beraber Oynamak (Hadi Dışarda Götleşin Gelin Bi)
Göynek : Atlet, Gömlek
Göynüm Dönüyor : Midem Bulanıyor, Göz, Nazar Değdi,
Göze Geldi: Nazar İsabet Etmek
Gözer : İri Delikli, Büyük Kalbur
Gözün Aydın : Bir Kutlama Türü Bir Yakını Gelenin Mutluluğunu Paylaşmak İçin Kullanılır
Guçurdama : Karın Bölgesinden Sesler Gelmesi
Gunnamak : At ,Eşek, Köpek ve Kedi için Doğurmak, Yavrulamak
Gupa : Cam Çay Bardağı, Su Bardağı
Gurcalamak : Kurcalamak, Karıştırmak
Gurk Tavuk : Yumurtaya Yatan Yavru Çıkaracak Tavuk
Guskun : Hayvanın Kuyruğu Altından Geçirilerek Eyere Bağlanan Kayış, Semerin Parçası
Guşak : Pamuktan İşlemeli ve Enli Bele Birkaç Kez Dolanacak Kadar Uzun Sargı Türü
Guşluk Vakti : Güneş Doğduktan Biraz Sonraki Zaman
Guyruklu : Akrep
Guzu : Kuzu
Güccük : Küçük
Güdük : Kısa Boylu
Güğüm : Yandan Kulplu Boynu Uzun Genellikle Bakırdan Su Kabı
Gülecen : Halı İpi Sarma Aparatına Verilen Attır. İkisi Yan Yana Konarak İpler Birleştirilir. Buna da Koşma Denir.
Günebakan : Ayçiçeği
Güssün : Gülsüm
Gütmek : Küçük ve Büyükbaş Hayvanların Otlatılması
Güüm : Güğüm, Bakırdan Yapılmış, İbriğin Büyük Şekli
Güz : Sonbahar
Güzle : Sonbaharda Yurt (Çadır Kurulan) Tutulan Yer
-H-
Ha Zaar : Sanırım, Galiba, Belki…
Hacemmi : Hacı Amca
Hacet: Gereksinim (Araç Gereç), Mecaz Anlamda Tuvalet İhtiyacı, Gereksinimi
Hacet Giderme : Tuvalete Gitme
Hacet Görmek : Gereksinimlerini Karşılamak, İhtiyaçları Alma (Pazardan)
Hakketen- Hakgetden : Hakikaten
Halaka : Hamurdan Simit Şeklinde Yapılan ve Ekmek Saçının Üzerinde Pişirilen Bilezik Şeklinde Yuvarlak Ufak Halkaya Benzeyen Ekmek Parçası, Çivriş de Denir.
Halleşme : Dertleşme
Halo : Hala Oğlu
Hambaklamak : Bademin Kabuğundan Ayrılması
Hamır : Hamur
Harar : Çoğu Kıldan Dokunmuş Büyük Çuval
Haranı : Küçük Yemek Tenceresi
Harım : Ağıl, Çalıdan Yapılmış Bağ-Bahçe Çiti
Haşgaş : Haşhaş
Hatca : Hatice
Hatma : Fatma
Havut : Semer
Havsız : Habersiz
Hazaar : Galiba, Herhalde, Zannedersem
Helik : Küçük Taş, Küçük Duvar Taşı ve Tarla İçerisindeki Ufaklı Taşlara da Denir
Helke : Kova, Kulplu Su Taşıma Kabı
Herif : Koca
Hey Hey : Davar İçin Yürü
Heye : Evet
Hindi : Şimdi
Hobuçmak : Bebek veya Küçük Çocuk Ya da Bir Şahsın Sırtlanarak Taşınması
Hoh- Hoha : Sığır İçin Yürü
Holluk : Tavukların Yumurtladığı Yer
Hora : Şurası, Şu Gördüğün Yer
Horanta : Bizim Yakınlarımız, Bir Çatı Altında Yaşayan, Aynı Tencereden Yemek Yiyen Aile Efradı, Ev Halkı
Horsunma : Karşıdaki Kişinin Kuvvetini, Bilgisini Küçümseme
Hort : Peynir Suyundan Elde Edilen Yiyecek (Peynir Suyunun Kaynatılması ile Suyun Üzerine Çıkan Beyaz Katığa Nor Denir. Nor Alınması ile Peynir Suyu Dökülür. Nor Genellikle Keçi Sütünden Olur. Eğer Peynir Suyu üzerindeki Nor Alınmaz ise ve Peynir Suyu Çok Uzun Süre Kaynatılması Neticesinde Sudan Elde Edilen Katığın Kavun İçi Rengi Alıncaya Kadar Kaynatılması ile Hort Elde Edilir. Sonrasında Elde Edilen Katık İçerisine Tereyağ ve Süzme Yoğurt Katılarak Karıştırılarak Hayvan Derisine veya Günümüzde Bidonlara Katılarak Hazırlanır.)
Hoyn : Kimse Var mı, Seslenme Şekli
Hökala : Ukala, Söz Dinlemeyen, Dik Kafa
Höyük : Toprak Yığını, Tepecik Üzerine Tepe Biçimi Toprak Yığını, Ayrıca Bostan, Bahçe ya da Dağ Tepelerine Hayvanları Ürkütmek İçin Yapılan Korkuluk
Hurda : Burada
Hüdügüsa : Git Oradan,
Hürü : Huriye
Hüsen : Hüseyin
-I-
Iccık : Azıcık
Imıl Imıl : Yavaş Yavaş, Sessiz Sedasız, Genellikle Yağmur İçin Kullanılır. Ağır Ağır Yağıyor Anlamında.
Ilıkma : Özenme, Başkasının Yaptığı Bir Şeyi İsteme, Arzulama, Çok Beğenme, Çok İsteme
Irak : Uzak
Iramas : Kağnının Önünün Kaldırılarak Yükünün Boşaltılması
Iraz : Raziye
Irbık (Ibrık, İbrik) : Yandan Kulplu, Boynu Uzun, Genellikle Bakırdan Yapılmış ve Güğümden Daha Küçük Olan Su Kabı
Irgat : Tarlada Çalışan İşçi
Iscak : Sıcak
Ismarıç : Sipariş
Islık : Dudakların İleri Doğru Hafif Birleştirilerek Çıkarılması ile Ağızdan Nefesin Üflenmesi Sonucu Çıkan Ses
Ismarıç : Başkası İçin Alınacak Şey, Sipariş
Işıldak : El Feneri Lambası
Işgın (Işkın) : Bitkide Yeni Süren Filiz, Sürgün, Bağ Sürgünü
-İ-
İba : Sabahları Görülen Kıranın Erimesi Yada Yok Olması Esnasında Oluşan Islaklık, Nem
İbburun : Kuşburnu Ağacı
İbiram : İbrahim
İçmecen : İçmeyeceğim
İdare : Eskiden Kullanılan Gazlı Fitilli Lamba
İlahana : Lahana
İleğen : Leğen
İlik : Düğme Deliği
İlistir : Süzgeç
İmanım : Göğsüm, Yüreğim
İmanım Gevredi : Çok Yoruldum
İndirmelik : Geline Düğün Sonunda Damat ve Ailesi Tarafından Verilen Maddi Değeri Olan Malzeme, Eşya, Arazi vs.
İnne : Dikiş İğnesi
İradiyo : Radyo
İspirte : Kibrit
İşkelek : Hayvanların Boğazına İp Bağlanması Halinde Boğulmayı Önleyen Ağaç Kilit
İşkillenmek : Şüphelenmek, Kuşkulanmak
-K-
Kaanı : Kağnı
Kabala : Götürü Usulü Pazarlık
Kak : Hayvan İç Yağlarının Ataşte Kavrulması Sonucu Elde Edilen ve Yemeklerde Kullanılan Kuru Yağ
Kaklık : Dağdaki Kayalarda İçinde Yağmur Suyu Biriken Doğal veya Suni Çukurlar
Kakmak : İtmek
Kakmıcan : Hayır Kalkmayacağım
Kalkıcan mı : Kalkacak mısın
Kalın Gafalı : Anlayışı Kıt
Kapçık : Av Tüfeği Boş Fişeği
Karerli : Kararlı, Bir Şeyin İstenilen Ayarında, Kıvamında Olması
Katık : Hayvanın Sütünden Elde Edilen Tüm Yiyeceklerin Adı, Azık
Kayrak : Yassı Taş
Kelek : Kavun
Kekil : Kakül
Kel : Çelimsiz Küçük, Ufak, Zayıf, Bakımsız Hayvanlar İçin Kullanılır. Ayrıca Saçı Olmayan İnsanlar İçinde Kullanılır.
Kelle : Bir Şeyin Üst Başı Mısır Kellesi, Ekin Kellesi, Başımız İçinde Kullanılır.
Kelif : Kamıştan Yapılan Alaçık Tipi Ev
Keme : Fare
Kemene : Kemane
Kemre : Hayvan Gübresi
Kepir : Ala Taşlık Yamaç, Dağ
Kers : Hayvanın Samanı Yemesinden Sonra Geriye Kalan Kalın Saman, Hayvan Gübresine Denir.
Kesek : Tarlada İri ve Sert Olan Toprak Parçası
Keşkek : Yemek Adı. Göllenin (Gölle:Buğdayın Dövülmüş ve Kaynatılmış Hali) Kurutulması Sonucunda Elde Edilen Buğdayların İçerisinde Bulunan Ot, Çavdar, Taş Vb. Ayıklanması Sonucu Dibek Taşında Dövülerek (Ağaç Tokmaklarla) Buğdayın Üzerindeki İnce Zar Kabukların Alınması ile Elde Edilir. Düğün ve Özel Yemeklerde Kullanılan Bir Yemek İçin Elde Edilmiş Budayın Yapılmış Haline Denir.
Kevgir: Su Kabağından Yapılan Maşraba
Kıl Çorap : Keçi Kılından Örülmüş Çorap
Kına Davarı : Düğünlerde Kına Gecesi Kesilen Keçi-Koyun
Kına Gecesi : Düğünlerde Cumartesi Akşamı Yapılan Eğlence Günü
Kırkım : Davarın Toplu Olarak Kıllarının Kesilmesi İşlemine Verilen Ad
Kirpit : Kibrit
Kisiren : Hamur Keseceği
Kiyat : Kağıt
Koca İnne : Dikiş İğnesinin Büyüğü
Kolidor : Koridor
Kömbe : Ateşe Gömülerek Pişirilen ve Küle Bulanmış Olanı Makbul Ekmek
Körpe : Keçi Yavrusu Oğlağın Yeni Olmuşu
Kös Kös Oturmak : Boş Boş Oturmak
Köstek Kesme : Çocuğun İki Ayağına Çabuk Kopabilen Bir İp Bağlanır. İpe bir Ekmek Takılır. Düzgün Yürüyen, Hızlı Yürüyebilen Kişi Tarafından Çocuk Tutulur. Bir Köpek Çağrılır Köpeğin Ekmeği Alması ile İp Kopar. Köstek Kesilmiş Olur. Buna Köstek Kesme Denir.
Köstek Olmak : İşine Engel Olmak
Kösteklemek : Hayvanın İki Ayağını Bağlamak
Kösülmek : Sırt Üstü Uzanarak Dinlenmek, Eller Başın Altında Ensede Olur
Kösüre : Bileme Taşı
Köşek : Devenin Yavrusu
Kötek : Dayak
Kumpir : Patates
Kupay : Av İçin Yetiştirilen Köpek
Kürümek : Kar, Çamur, Toprak Gibi Şeyleri İterek Bir Araya Toplamak, İtmek
Küskü : Bir Nevi Kaldıraç Genelde Sağlam Ağaç Küsküler Kullanılır. Birde Yanan Ateşten Kalan Ucu Yanan Odun Parçalarına Verilen Addır.
Küssük : Ahşap Kapıların Arkasından Kilitlenmesi
Kütük : Kesilmiş Ağacın Kökü Yada Tomruk
-L-
Lak Lak Çalmak : Boş Yere Konuşmak
Leviye : Levye Demiri
Löküs : Lüks Lambası
Löm Löm : Ağır Tabanlı, Yavaş Hareket Eden
-M-
Madara Olmak : Rezil Olmak
Malafat : Erkeklik Organı
Manile : Manivela, Bir Şeyi Kaldırmak ve Yerinden Çıkarmak Amacıyla Kullanılan İki Ucu Özel Yapılmış Uzunca Kalın Demir
Maraz : Hastalık
Marazlı : Hastalıklı
Marıl : Marul
Masus-Masustan : Gerçek Olmayan Davranış, Yalancıktan, Yalan Yere Yapılıyormuş Gibi Göstermelik Hareket
Mavı : Mavi
Mayış : Maaş
Mayışmak : Çok Yemek, Sıcak ve Zevkten Gevşemek
Meh : Al Şunu Anlamında Kullanılır.
Mektep : Okul
Memet : Mehmet
Meerem : Meryem
Mezer, Mezerlik : Mezar, Mezarlık
Mıh : Çivi
Mil : Çorap Şişi
Minter : İstakoz (Kerevit) ve Balık Tutmak Amacıyla Balık ve İstakozun Geçtikleri Yerlere Kurulan Bir Tür Ağdan Yapılmış Tuzak (Sepet)
Mobilet : Motorsiklet
Motur : Traktör, Kayıkta Kullanılan Su Motoru ve Bahçelerde Kullanılan Su Motorları İçinde Kullanılır
Mudul : Övenderenin Ucundaki Küçük ve İnce Sivri Demir, Çivi
Mundar : Kendiliğinden Öldüğü İçin Eti Yenilmeyen Hayvan, Pis, Kirli, Murdar, Pis, Temiz Olmayan
Mundar Etmek : Bir Şeyi Ziyan Etmek, Bozmak
Musafir : Misafir, Konuk
Muşd-Mücüde : Müjdelemek, İyi Bir Haberin İletilmesi
Muşamba : Naylon
Muzur : Engel Olan, Zarar Veren Eşya, Malzeme, Hayvan, Şahıs
-N-
Nalet : Lanet
Namazla : Üzerinde Namaz Kılmak İçin Kıldan Dokunmuş Kilim Desenli Seccade
Namıssız : Namussuz
Naylon : Römork
Needar : Ne Kadar
Neediyon : Ne Yapıyorsun
Nerdesin : Neredesin
Nere Gidiyon : Nereye Gidiyorsun
Neşliyon : Ne İş Yapıyorsun
Nizbet : Kasap Tarafından Beğenilmeyen, Az Büyümüş, Malın Kötüsü, Cılızı, Kasabın Ayırdığı İyi Olmayan Davar İçin Kullanılır. ( Küçükbaş Hayvanların Toplu Olarak Çoban Tarafından Satıldığı Durumlarda Kasabın 10/1 Oranında Nizbet Ayırma Hakkı Vardır.)
Noldu : Ne Oldu
-O-
Oba : El, Yabancı
Oğlağı Seçmek : Oğlağın Annesinden Ayrılması
Okka : Maşrapa
Oku : Davetiye, Düğüne Çağırmak, Düğün Davetiyesi
Okumak : Davet Etmek, Düğün, Yemek Vs. (Oku Okumak)
Oluyom : Oluyorum
Omar : Ömer
Onmak : İyi Gün Görmek, Mutlu ve Zengin Olmak (Onmasın Denir Bazen)
Onukma : Kadınların Çocuklarını Sırtlarında Taşımak İçin Omuzlardan ve Belinden Bağlamak Suretiyle Çocuklarını Sabitledikleri Kıl veya Yünden Örülmüş Kemer Şeklinde İp
Orda : Orada
Orlan : Örgü Malzemesi
Oşşt : Köpeği Uzaklaştırma Söylemi
Otobos : Otobüs
Oynaş : Erkek ya da Kadının Yasak Aşk Yaşadığı Kişi, Kırık
-Ö-
Öbür Gün : Ertesi Gün
Öcü : Genellikle Çocukları Korkutmak Amacıyla Gösterilen Böcek Benzeri Şeyler İçin Söylenen Söz
Öküz Torbası : İçine Saman Konulan ve Öküz İstirahat Halinde İken Öküzün Başına Geçirilen Beslenme Çantası
Öölen : Öğleyin
Öneze : Av Hayvanlarını Vurmak Amacıyla Gizlenerek Yapılan Avlanma Şekli (Ağaç Dallarından Yapılan Saklanma Yerine de Küme Denir)
Örglemek : Hayvanları Otlamaları İçin Uzun Bir İple Çayıra, Kazığa Bağlamak, Örüklemek, Eşek veya Beygirin Araziye Ayaklarından Bağlanarak Salıverilmesi veya Sabit Bir Yere Sikke veya Kazık ile Bağlanması
Örme : Eğrilmiş Kıldan Yapılmış Örülü Kıl İp
Örümek : Koyun ve Keçinin Gece Otlatılması
Öskü : Köz Halindeki Odun Parçası
Öş : Alaca Karanlık (Sabahları gün doğumundan önce ve akşamları gün batımından önce havanın alaca karanlık olması haline denir) (ala öş)
Öte : Uzak
Öte Başta : Mevcut Malzemenin İlerisindeki, İleri Ucunda, Kenar İlerisinde (Kendi Uzağımızda)
Ötürmek : Sulu Dışkı Çıkarmak, İshal Olmak
Ötürük : Olağandan Daha Çok, Daha Sık ve Sulu Dışkı Çıkarma, Bağırsakları Bozulma, Sürgün, Amel
Ötürüklü : Ötürüğü Olan
Övec : İki Yaşındaki Enenmiş Erkek Keçi
Övendere -Öğendere : Öküzleri Sürmek İçin Kullanılan Ucu Çivili Sopa Yada Öküzlerin Boynuna Bağlanan Değnek.
-P-
Pabıç : Ayakkabı
Palan : Ağaçsız Eşek Semeri
Palaz : Kekliğin Yavrusu
Pambık : Pamuk
Patatis : Patates
Pay : Genelde Kurban Etinin Taksimi İçin Kullanılır
Payam : Badem
Pazar Ekmeği : İl ve İlçe Fırınından Alınan Somon Ekmeği
Pelit : Palamut
Peşkir : Havlu
Pırtmak : (Bir Yerden) Kayıp, Fırlayıp Kurtulmak
Pontur : Pantolon
Puşduvan : Toprak Damların Kanadına Tahtaları Tutması İçin Çakılan L Şeklindeki Dilme-Dal Parçası
Puturak : Pıtrak, Pıtırak, Dikenli Tohumu İnsanların Giysilerine, Hayvanların Tüylerine Yapışan Bir Ot
Püse : Sedir (Katran) Ağaçından Elde Edilen Yapışkan Kokulu Reçine (Eskiden Hastaların Tedavisinde Kullanılırdı)
-S-
Sabayla : Sabahleyin
Sabı : Küçük Çocuk
Sağan : Tencere
Salık : Haber Gönderme
Samannık : Saman Konulan Yer
Sancak : Sacıyak- Saçayağı, Üzerinde Yemekte Yapılan 3 Ayaklı Sacın Altına da Konan Demirden Alet
Sandelle : Sandalye
Sası : Tatsız, Yavan
Seğitmek : Koşmak
Selik : Bebeğin Ağzından Gülerken veya Durduğu Yerde Akan Salya, Tükürük
Serpin : Evde Yatak, Yorgan, Gereksiz Eşya Konan Dolap
Sepmek : Serpiştirmek
Sınamak : Denemek
Sındı : Makas
Sırım : Deriden İp
Silme : Ağzına Kadar Dolu
Sima : İnsan Yüzü
Sinmek : Saklanmak
Siymek (Siğmek) : Kedi, Köpek Gibi Hayvanlar İçin İşemek
Sorutmak : Surat Asmak, Somurtmak, Ayakta Durmak, Dikilmek
Söölevi : Söyleyebilir misin (Söyleyiver)
Söven : Tarlanın Etrafını Çevirmek Maksadıyla Ağaçtan Yapılan Yaklaşık 1 M. Uzunluktaki Çit Kazığı, Yere Çakılan Ağaç Çivi
Sövme : Küfretme
Su Basmanı : Ev İnşaatının Temeli Başlangıç Katı
Su Sulamak : Bahçeyi Sulamak
Sufra : Sofra
Sulavirir : Sulayı verir
Suratsız : Asık Yüzlü, Aksi, Huysuz, Somurtkan Anlamında da Kullanılır.
Susa : Asfalt Yol
Susamak – Susulamak : Canı Su İstemek, Susuz Kalmak
Suya Çimme : Banyo Yapma
Sümsük : Yumruk Atma, İşe Yaramayan, Kabiliyetsiz, Beceriksiz Kişi
Sündürme : Taze Peynir ve Şekerle Yapılan Bir Çeşit Yörük Tatlısı
Sünmek : Uzamak
Süsmek : Hayvanların Alnıyla ve Özellikle Buynuzu ile Birbirine Vurması, Tos Vurmak
Süt Kesilmesi : Sütün Bozulması
Süzüşmek : Suratını Asma, Boş Boş Bakma
-Ş-
Şalak : Kavunun Küçüğü, Olgunlaşmamış Kavun, Kelek
Şamyel : Araç Tekeri Lastiğin İç Lastiği
Şaplak : Şamar, Tokat
Şarlatmak : Küçük Çişini Yapmak, İşemek
Şavk : Işık
Şindi : Şimdi
Şinik : Yarım Teneke Ölçüsünde Ölçü Aracı ve Birimi (1 Teneke Yaklaşık 16 Kg. ise 1 Şinik 8 Kg. Tekamül Eder.)
Şişek : Bir Yaşındaki Kuzu
Şişmek : Şımarmak, Çok Yemek Yemek, Yiyeceği İçeceği Çok Kaçırmak
Şo : Şu
Şoonda : Oradakinde
Şoora : Şurası, Şurada İlerideki
Şoorda : Şurada
-T-
Taara : Tahra, Ucu Kavisli Odun Kesme Aleti
Tasma : Köpeğin Boynuna Köpeğe Başka Hayvanların Zarar Vermemesi Amacıyla Takılan Sivri Uçlu Çivi Şeklinde Halkalar Halinde Yapılmış Hayvanın Boynuna Takılan Alet
Tatcan mı : Tadacakmısın
Tatmacan mı : Tatmıyacakmısın
Tavatır : Abartılı
Tavık : Tavuk
Teeze :Teyze
Teezo : Teyze Oğlu
Tefter : Defter
Teker : Araç Lastiği
Tel Araba : İki Tekerlekli, Telden Direksiyonu Olan Telden Yapılmış Araba Sürmeyi Andıran Oyuncak
Tepik : Tekme, Tekme Vurmak
Tepmek : Ayağı ile Vurmak, Hayvanın Arka Ayakları ile Vurması, Bir Malzemeyi Çuvala Doldurmak ve Ayaklar ile Üzerine Basmak
Terek : Raf
Terezi : Terazi
Ters : Hayvan Pisliği, Pislik, Aksi İnsan İçinde Kullanılır.
Tığ : Ağaçtan Yapılmış Örgü Aleti
Tınas : Ekinlerin Harman İçin Toplanıp Yığılması, Yığılmış Hali
Tısılamak : Zorlanmak, Gücü Yetmemek
Tilbiz: Seçici, Herşeyi Beğenmeyen, Titiz, Burun Kıvıran Anlamlarında Kullanılır.
Tingalle : Ağaçlarda Yaşayan Ufak Yapılı Sincap Cinsi Hayvan
Tingildek : Oturaklı, Ağır Başlı Olmayan, Hafif Kimse
Tirki : Metal Hamur Teknesi
Teene ile Katıyon : Az Az Katıyorsun, Çok Az Koyuyorsun
Thoor : Döl, Meni (Thooru Düşmüş)
Tokuç : Çamaşır Yıkamak İçin Kullanılan Ağaçtan Yapılmış Çamaşır Dövme Aracı, Hafif Yassı Şekilde Tokmak, Sopa
Tomatis : Domates
Toru : Ardıç ve Andız Ağacının Küçüğü, Bu Ağaçların Fidanından Büyük Ağacından Küçük Yaklaşık 3-5 Metre Yükseklikteki Hali
Tosbağa : Kaplumbağa
Töngüldemek : Bilinçsizce Bir Yere Ulaşmak İçin Yürümek
Tutuşturmak : Ateşi Yakmak
Tükkan : Dükkan, Market, Bakkal
Tüün : Düğüm
-U-
Ucun Ucun : Azar Azar
Uçkur : Bel Bağlama İpi
Uğunmak : Büyük Bir Üzüntü veya Acıdan Kıvranmak
Usturuplu : Derli Toplu, Düzenli, Ustalıklı, Uygun, Oturaklı, Güzel, Yerinde, Kuralına Uygun, Kitabında
-Ü-
Üfrük : Islık
Ülee : Endişe Şaşkınlık Belirten Kelime
Ülübü : Karnıkara, Börülce İçin Kullanılır.
Ünnemek-Ünlemek : Çağırmak, Seslenmek
Ünü Dönmek : Yönünü Şaşırtmak
Ürmek : Köpeğin Havlaması
Üşenmek : Bir İşi Yapmak İçin İsteğin Olmaması
Ütük : Yarım Yanmış Odun, Kararmış Yer, Ağaçlık Bir Alanın Yanması Sonucu Ortaya Çıkan Yanık Yerden Kalan Saha
Ütülme : Bir oyunda Yenilme, Kaybetme
-V-
Variyetli : Zengin, Varlığı Yerinde Olan
Velesbit : Bisiklet
Vercen mi : Verecek misin
Veririn : Veririm
Vuracan : Öldüreceğim, Tokat Atacağım
-Y-
Yaalık : Baş Örtüsü
Yakı : Yumurta, Keten Tohumu, Ardıç Ağacının Tohumu (Gılik), Un, Püse, Süpürge Tohumu Gibi Malzemelerden Yapılan Rahatsızlanan Kişilerin Genelde Karın Bölgesine Vurulan (Yapıştırılan) Elde Edilen Karışımın Hamur Haline Getirilmiş Bir Tür Goca Garı İlacı
Yall : Köpek İçin Yapılan Yiyecek, Köpek Yiyeceği
Yalak : Köpeğin Su İçtiği Tas, Oluk, Laubali Kimseye de Denir
Yamaç : Karşı Taraf, Yokuş Yer
Yangeviz : Ev, Ev Dolaşmasını Seven, Sağda Solda Başıboş Gezen, Laf Aktaran, Dedikoduyu Çok Seven, İşe Yaramaz Kimse İçin Kullanılır.
Yangı : Hararet, İç Yanması
Yanıç : Yengeç
Yapışkan Otu : Kirpi Darı, Duvar Fesleğeni, Tarlada Yürürken Elbiseye Değdiği Yere Anında Yapışan Bir Ot
Yapmacan : Yapmayacağım
Yarennik : Sohbet, Bir Arada Konuşma
Yargın : Vücudun Sırt Bölgesi
Yarma : Dibek Taşında Dövülen Buğdayların El Değirmeni ile İnce İnce Kırılması ile Elde Edilir. Çorba Yapımında Kullanılır. Ayrıca İri Yarı İnsanlar İçin Çam Yarması Gibi Benzetme İçinde Kullanılır.
Yaş : İşlerin Kötüye Gitmesi, Islak Zemin İçinde Kullanılır.
Yataa Edemi : Yatağı Sereyim mi (Yer Yatağı)
Yatcan mı : Yatacak mısın
Yatmıcan : Yatmayacağım
Yavan : Yağsız, Tatsız, Tuzsuz
Yaygı : Evin Odalarına ve Çadırda Yere Serilen Çul, Keçe, Minder Gibi Malzemelerin Genel Adı
Yayla : Yazın Çadır Kurulan Yer (Karaağaçlı Kuyu Yaylası, Kuru Çeşme Yaylası Gibi)
Yaymak : Hayvanları Otlatmak, Bir Malzemeyi Dağıtmak, Sermek
Yazgı : Kader, Alın Yazısı
Yazı : Arazi, Büyü Anlamında da Kullanılır.
Yeğni : Ağır Olmayan, Hafif
Yeklenmek : Kuvvetlice İtmek, İteklemek
Yel : Rüzgâr, Ağrı, Sızı, Karın Bağırsaktaki Gaz (Osuruk), Az Sancılı Kas Bel Ağrısı
Yelek : Gömlek
Yellemek : Birini Kötü Bir Şey Yapması İçin Tahrik Etmek, Kışkırtmak, Odun Ateşinin Daha İyi Yanması için Yelpaze Gibi Bir Şeyin Sallanması
Yellenmek : Kalın Bağırsaktaki Gazı Çıkarmak, Gaz Çıkarmak, Osurmak
Yellendirmek : Yellenme Eylemini Yaptırmak, Destekli Sallamak, Güç Vermek
Yelli : Yeli Çok Olan, Hızlı, Osuruklu
Yel Esiyo : Rüzgar Esiyor
Yemek Yiyesim Var : Bir Şeyler Yemek İstiyorum
Yeygi : Hayvan Yiyeceği
Yeyincek: Dengesiz, Bulunduğu Ortamda Gelir Gelmez Kalkmak İsteyen, Her Ortama Ayak Uyduramayan, Toplum İçinde Ne Dediğini Bilmeyen, Sohbet Esnasında Konuyla Alakası Olmayan Kelimeler Kullanan, Hoşnutsuzluk Yaratan Anlamlarında Kullanılır. (Avda Durakta Yerinde Duramayan, Sabırsız Kişilere de Denir)
Yeyni : Hafif Malzeme, Bazen Hızlı Hareket Eden Kişi İçin Kullanılır
Yiter : Yeter
Yitirmek : Kaybetmek
Yolma : Meyve İçin Toplamak, Dalından Koparmak, Ekin Yolma, Orakla Ekin Biçme
Yoşanık : Yıpranmış, Rengi Solmuş, Eskimiye Yüz Tutmuş Elbise ve Malzeme İçin Kullanılır.
Yoz : Koyun ve Keçi Sürüsünde Yavrulu Olanlar Haricindekilerine verilen ad, Yavrusuz Davar
Yozmuş : Zamanı Geçmiş, Mevsimi Geçmiş Bitki
Yörümek : Yürümek
Yövmiye : Yevmiye
Yuğgu Taşı : Toprak Damların Su Alıp Akmasını Önlemek İçin Silindir Şeklindeki Taştan Sıkıştırma Aracı
Yuka : Yufka Ekmeğine Denir. Birde İnce Giysi Giyinmiş Kişi İçin Kullanılır.
Yuuka Ekmee : Yufka Ekmeği
Yuka Giyinme : İnce Giyinme
Yumak : Yıkamak, İpliğin Sarılarak Top Haline Getirilmesi
Yunmak : Yıkanmak
Yüklü : Hamile
Yüklük : Yatak, Yorgan Konulan Özel Kapalı Bölme, Yatak Koyma Yeri
Yün Çorap : Koyun Kılından Örülmüş Çorap
Yürek : Kalp
Yüzün Kuyu : Ağız Aşağı, Vücudun Ön Kısmının Yere Gelecek Şekilde Uzanılarak Dinlenmek, İki Kol Dirsekten Bükülerek Eller Çene Altında Birleştirilmiş Haliyle Dinlenmek
-Z-
Zaar : Zahir, Herhalde, Öyle Görünüyor ki, Köpek İçinde Kullanır
Zahire : Kışlık Yiyecek, Arpa, Buğday
Zebil Gibi : Çok Fazla, Gereğinden Fazla, Bol
Zehmeri : Kışın
Zeketlik Geçi : Zekat Verilecek Keçi
Zerdali : Kaysı
Zerhoş : Ayyaş, Sarhoş
Zevle : Boyunduruğun Üzerinde Bulunan ve Öküzlerin Boynunun Kaymasını Önleyen Ağaç Parçası
Zevzek : Boş Laf Eden, Boş Davranan, Serseri,Dengesiz Hareket Eden, Tutarsız
Zeyin : Zihin, Kafa
Zığarmak : Bağırmak, Kızmak, Çıkışmak, Karşı Gelmek, Karşı Çıkmak,
Zıttına Gitmek : Hoşlanmamak
Zıttına Konuşma : Olumsuz Tersine Konuşma
Zini : Sini
Zoba : Soba
Zürriyet : Döl, Soy
Araştırmacı-Yazar : İbrahim KOCAKERİMOĞLU
Tüm Hakları saklıdır. İzin Alınmadan Kullanılamaz.
Bu çalışma İbrahim KOCAKERİMOĞLU tarafından uzun yıllardır köyüne izinlerde gelip gidişlerinde köy halkımız tarafından kendi aralarında yaptıkları konuşmalar sırasında tespit edilmiştir. Katkılarından dolayı İbrahim İBİŞOĞLU ile Necati KOCAKERİMOĞLU’na teşekkürü borç biliriz. Yanlış anlaşılma, hata ve kusurlarımız olabilir. Sitemizi ziyaret eden tüm dostlarımızın eksik ve noksanlıklarımızı tamamlama konusunda yardımlarını esirgemeyeceklerini umut ederiz.
Kimler Neler Demiş?
İlk Yorum Hakkı Senin!
Yorum yazmak için Giriş yapmalısın!
Yorum yazmak için Giriş yapmalısın!