Köyümüzde Kız İsteme, Söz Kesme ve Nişan

KÖYÜMÜZDE KIZ İSTEME, SÖZ KESME VE NİŞAN

Yörük Kültürünün fiilen yaşamakta olduğu köyümüzde; Birbirini beğenen umulan odur ki sevda çeken gençlerin izdivacının başlangıcı kabul edilen kız isteme; iki kişinin evlilik için ilk adımı attığı merasimlerden biri olarak görülür. Genellikle Perşembe akşamları yapılır. Kız istemeye gelecek olan Erkek tarafı kızın Anne ve Babasına haber göndererek hayırlı bir iş için gelineceği iletilir. Akşam olunca ardından kız istemek için yola çıkılır.

“Kız isteme” olayında aileler son derece heyecanlı çocuklarının mürüvvetini görme arzusuyla tüm hazırlıklar yapılmış olup özellikle taze kahve ve yeteri kadar fincan hazır edilmiş olarak kız evi erkek evini bekliyor durumdadır. Erkek tarafı yakın dostlarını sözü dinlenir hatırı sayılır isteği geri çevrilmez anlamında aile büyüğünün önderliğinde, başta anne baba olmak üzere kız evinin yolunu tutar. Kız tarafı misafirleri tatlı bir telaş içerisinde kabul ederek nezaket içerisinde hoş geldiniz tefrişatını müteakip;

Kız isteme süreci; Erkek tarafı elinde özellikle günümüz göreneklerine de uygun olarak damat elinde çikolata ve çiçek takdiminde bulunur. Büyüklerden başlanarak Hal hatır sorulma evresi başlar, herkes nasıl bir cevap geleceğini bilmiyormuşçasına çok meraklı bir şekilde, birbirinin nasıl olduğunu sorar.Ancak alınan cevapların çoğu birbirinin aynısıdır.

Sohbet etme evresi başlar. Hiçbir konu bulunmazsa klasik havalardan bahsedilir, eğer ailelerin ortak noktaları varsa o konular ortaya çıkartılır, ortak olunan şeyler dile getirilir. Sohbet etme evresi, kız tarafı veya erkek tarafından sözü geçen kişilerden birisi konuşma esnasında konuyu kendi hayatına getirerek, kısaca kendi hayatı ile ilgili şeyler anlatır.

Ardından erkek tarafından temsil yetkilisi olan aile büyüğü kız tarafının temsilcisi durumundaki aile büyüğüne hitaben “sebebi ziyaretimiz” girişiyle “Allah’ın emri Peygamberin kavliyle kızınız Ayşe’yi oğlumuz Mehmet’e istiyoruz der.” Genellikle kız tarafı “kıza bi soralım” yada orada olmayan birilerinin üzerinden “falan büyüğümüze danışalım” şeklinde zaman isteyerek, Cevabın “bi daha gelişinizde” verilebileceği söylenir. Uygun görülmeyen hallerde olabilmektedir. “Yitiğinizi başka yerde arayın” diye ilk ziyaret de red cevabı verildiği açık izah edildiği olur. Bazen cevabın sözlü olmayıp tavır koyarak “Misafirlerin ayakkabılarının içine su koymak” gibi istenmediklerini ifade edilebilmektedir.

Kız istendikten sonra olumlu cevap alınırsa erkek tarafının beraberinde getirmiş olduğu şerbet içilir. Gelin adayı kıza aile büyüğü “gayfeleri bişir bakalım gızım” talimatıyla kızın verildiği anlaşılarak kahve içilerek (damadın kahvesine tuz katılması gibi bilinen şakalar hala yaşatılmaktadır) söz kesildikten bir gün sonra erkek tarafınca seçilen bayanlar kız evine giderek kıza “beylik” adı verilen bir nişan takarlar. Bu nişan elbise ya da altın, gümüş gibi bir ziynet eşyası da olabilmektedir. Günümüzde bu uygulama yüzük takılarak gerçekleşmekte olup buna da söz yüzüğü denilmektedir.

Köyümüzde kız üzerinden alınan başlık parası yoktur. Başlık parasını kızlarımıza değer biçme olarak algıladığımız için bu geleneğe tamamen karşı çıkılmaktadır.

Nişan merasimi ise erkek ve kız tarafının birinci derece yakınlarının katılımı ile yapılır. Şimdilerde tüm eş, dost, akrabanın katıldığı düğün eğlence yapılarak nişan merasimi icra edilmektedir. Nişanda kıza erkek tarafınca çeşitli takılar takılır. Davetli olarak gelenler ise çeşitli hediye ve takılar takmaktadır. Nişan sırasında yapılan (tef, tirki, güğüm vs.) eğlencenin icrasında çıkarılan gürültü töre ve kültürümüz bakımından nişanın ilanı yani gençlerin birbirlerine ait olduğunun duyurusu demek olup, başka göz ve niyetlere namahrem olduklarının tescilidir.

Yazar-Araştırmacı : İbrahim KOCAKERİMOĞLU

Katkılarından Dolayı Şükrü İBİŞOĞLU ile Necati KOCAKERİMOĞLU’na Teşekkür ederiz.

Bizi takip etmeye devam edin, Yakın Zamanda Doğum ve Ölüm Geleneklerimiz anlatılacaktır.